“Çocuğum Zeki mi?” Türkiye’de Zeka Testleri

Paylaş
Çocukların Okul Başarısını Ölçmek İçin Zeka Testleri
Çoğu zaman okul başarısının IQ’ya denk geldiği düşünülse de, her çocuk için öyle değil.

 

Bir psikolojik danışmana giden ailenin aklını kurcalayan en önemli sorulardan biri: “Çocuğum ne kadar zeki?” sorusudur. Türkiye’de aileler bu konuda oldukça evhamlı ve meraklı olmasına rağmen, ülkemizde standardize edilmiş güncel testlerin yokluğu oldukça çelişkili bir durum. Türkiye’de çocuk zeka testleri’nde en çok uygulanan WISC-R, aslında 1974’te sürümü yapılmış ve artık güncel olmayan bir zeka testi. WISC’in en son versiyonu olan WISC-IV ise Amerika’da en çok uygulanan ve dünyada bir çok dile çevrilmiş bir zeka testi, ama henüz Türkiye’de ne uyumlandırılma, ne de standardizasyon araştırmaları yapılmış. (Bunun üstüne çalışan psikologlar var, ancak 2003 senesinde çıkan testin hala ülkemizde uygulanamıyor olması, bu konuda yapılan araştırmaların yavaşlığını kanıtlıyor.)  Dolayısıyla, çocuklarına zeka testleri yaptıran aileler, artık eskimiş bir zeka testi uygulatıyorlar. Tabii ki testin eskimiş olması yaptırılan zeka testinin hiçbir şekilde bir belirteç olarak  kullanılamayacağını göstermiyor. Ancak WISC-R’ın Türkçe versiyonunu çocuklarına yaptıran ailelerin dikkat etmesi gereken birkaç nokta var.

Çocuğuna WISC-R yaptıran ailelerin dikkat etmesi gerekenler:

  1. Flynn Etkisi: Flynn Etkisi zeka testleri’nde 1984 yılında James R. Flynn
    Türkiye'de Zeka Testleri
    Birçok zeka testinden aşina olduğumuz Matrix soruları WISC’ın en son sürümünde de mevcut.

    tarafından farkedilmiş bir fenomen. 1930’lardan beri yapılan zeka testleri’ni inceleyince görülen şu ki, zeka testleri’nin versiyonları eskidikçe, yeni jenerasyonlar zeka testleri’nde daha yüksek bir ortalamaya sahip oluyorlar. Yani bir araştırmacının şaka yollu belirttiği gibi: “Yeni jenerasyon çocuklar gitgide zekileşiyor.” Bu anne babalar için sevindirici bir durum olsa da, unutulmaması gereken şu, zeka seviyesinde ortalamanın yükselmesi aynı jenerasyondaki tüm çocuklar için geçerli bir durum. Dolayısıyla testlerin eski sürümleri yeni jenerasyon çocuklara uygulandığında görüyoruz ki, çocukların IQ skorları şişiyor. Bu durumda çocuğunun WISC-R skorunun 115 olduğunu gören bir ebeveyn, çocuğuna süper-zeka muamelesi yapmadan önce bir psikolojik danışmanla görüşmeli, çocuğunun test sonuçlarını, geçmişini ve okul performansını danışmanla paylaşmalı ve danışmanın yönlendirmeleri üzerine çocuğu için bir yol çizmeli.

  2. WISC-R‘ın en son versiyonunda kullanılmayan Labirentler, Resim Düzenleme ve Parça Birleştirme gibi bölümlerdeki yüksek skorlar çok dikkate alınmamalı, çünkü bu bölümlerin zekayı ölçmedeki güvenilirliğinin oldukça az olduğu farkedildi.
  3. WISC-R‘ın yeni versiyonu olan WISC-IV’ün Amerika’daki çalışmalarında görünen şu ki, yeni versiyon, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite, öğrenme ve okuma bozukluğu olan çocukları belirlemede daha iyi bir klinik araç. Dolayısıyla eski versiyonda çocuklarda bu sorunların farkedilmesi daha zor olabilir.
Çocuklara Zeka Testi Nasıl Yapılır?
MEB yaratacağı zeka testinde çocukların sadece sözel ve aritmetik kabiliyetlerini değil, görsel düşünme ve çevre manipulasyonu gibi özellikleri de ölçmeli.

Yazıya son vermeden önce şunu da belirtmeliyim ki, Milli Eğitim Bakanlığı’nın girişimleri arasında yer alan ‘Türklere özgü zeka testi’ fikri, öne sürülmeden önce üzerine oldukça düşünülmesi ve uzmanların fikrinin alınması gereken bir konudur. Dünya’da geçerli bir zeka testi yaratılması için üstünde yaklaşık 5-7 sene çalışması gerektiği düşünülürse, MEB’in önerisinin çok da tutarlı olmadığı farkedilecektir.

Peki çocuklara zeka testi yaptırmak hakkında siz neler düşünüyorsunuz?

 

 

WISC-R Zeka Testi yaptırmak veya elinizdeki raporu yorumlatmak için canan.altindas@pavlovspartner.com‘a mail atabilir, veya bu sayfadaki formu doldurarak randevu talep edebilirsiniz.

Facebook Yorumları
Paylaş

9 YorumOn “Çocuğum Zeki mi?” Türkiye’de Zeka Testleri

  • Bence eski zeka testlerinde yeni nesillerin daha başarılı sonuçlar almasında testte uygulananların zamanla günlük hayatımızda kullanmaya başlamamız.zaman ilerledikçe insanlar daha ergonomik yaşıyor.yeni nesilin zeki olduğunu düşünmüyorum.sadece beyinlerine pratiklik enjekte edilmiş

    • Merhaba Anonymous,

      Dediğin bir noktada doğru, şimdiki çocukların medya ve dolayısıyla bilgiye ulaşımla daha haşır neşir olması onları bir önceki jenerasyonlardan daha bilgili kılıyor. Ancak bilginin varlığı ve onu kendine alma kapasitesi de zekanın belirteçlerinden biri. ”Yeni nesil daha zeki.” demek büyük bir genelleme, ancak nesiller arasında bilgiyi alma kapasitesinin, her ne yolla olursa olsun, arttığı bir gerçek.

  • Pingback: Zeka Nedir? Farklı Zeka Tipleri ()

  • inşallah zekiçıkarsın benim zekiyem

  • Muhammet GEDİK

    Ayşe hanım merhaba,

    Beyoğlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE biriminde görevliyim. Aynı zamanda Beyoğlu Asmalımescit’teki bir lisede Psikolojik Danışman olarak çalışıyorum.

    Wısc-R zeka testinin son versiyonunun henüz Türkiye’de bulunmadığını sizde belirtmişsiniz. Bu konuyla ilgili yapılan mevcut çalışmalar ve bu çalışmaları yapan kişiler hakkında bilgi verebilir misiniz acaba? Okullarda öğrencilerin zihinsel becerilerini ve seviyelerini tespit etme konusunda oldukça büyük sıkıntılar yaşıyoruz.

    Beyoğlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde, Beyoğlu’ndaki okullarda çalışan Rehber Öğretmenlerin (Psikolojik Danışmanların) Wısc-R testi uygulayıcı eğitimi almaları yönünde bir proje gerçekleştirmeye çalışıyorum. Bu konuyla ilgili olarak destek verebilir misiniz? Wısc-R testinin eğitimini verebilirsiniz, bu eğitimi verebilecek birisine bizi yönlendirebilirsiniz. Bu konuda ortak bir çalışma gerçekleştirmekten büyük memnuniyet duyacağımı belirtmek istiyorum.

    Vaktinizi ayırıp ilgilenirseniz eğer çok sevinirim.

    Haber bekliyor olacağım sizden. İyi çalışmalar.

    Muhammet GEDİK
    Psikolojik Danışman

    Tel.:0 555 869 57 62
    https://www.facebook.com/hayatarehber.yayinlari

  • Cok dogru bir yazi kesinlikle. Uzun zamandir boyle kose yazilari okuyorum cunki oglum diger cocuklar gibi degil. Girsel zejasi cok iyi gordugunu unutmuyor ama konusamiyor.. Konusulani anlamiyor elindeki hi oyuncakla saatlerce oynar ve onu baska sekilde oynayacak cok oyun buluyor .. Sayilari bi kac dilde duydugu kadar sayabiliyor .. Doktorlar birsey soylemek icin cok erken diyorlar .. Benim oglumun nesi var bilmiyorum arastirip duruyorum birsey bulsmadim. Otizm i arastirdim belirtilerinin cogunu gostermiyor. Kafam cok karisik ben ne yapmaliyim

  • Canan Hanim,

    Su (http://paulcooijmans.com/intelligence/childiq.html) baglanti adresinde yer alan “Interpretation of Childhood I.Q.” baslikli yazi icin dusuncenizi merak ediyorum.

    Sizce, cocuk zekasinin yazida anlatildigi bicimde ele alinip yorumlanmasi/degerlendirlmesi dogru mu?

    Tesekkur ederim.

    • Merhaba Doruk Bey,

      Açıkçası bu yaklaşıma hiç katılamıyorum. Çok indirgemeci bir yaklaşım. Nedenlerini kısaca şöyle açıklayabilirim:

      1) WISC-R gibi testler çocuğun genel zeka puanında ziyade, farklı bölümlerdeki farklı yeteneklerine odaklanır. Testte iki ana başlık vardır: Sözel IQ ve Performans IQsu. Bu iki bölümün bileşeni Genel Zeka Puanını verir, ancak birçok çocuk, bu bölümlerden birinde daha iyi yaparken diğerinde nispeten daha düşük bir skor alabilir. İki bölüm arasındaki fark çok yüksek olunca biz de deriz ki, “Bu çocuğun Genel Zeka Puanı tam potansiyelini göstermemektedir.” Bu durum bir yana, bir çocuk testin 12 farklı bölümünde de çok farklı performans sergileyebilir. Ve bu durumda çocuğun yine güçlü olduğu alanlar ile, daha geliştirmesi gereken alanlar olduğunu görürüz.

      2) IQ sabit bir birşey değildir. Yani sizin çocukluğunuzdaki IQ puanınız yetişkinlikteki IQ puanınıza birebir uymaz, hatta bir sene içinde bile çok değişiklik gösterebilir.

      3) IQ sabit bir şey olmadığı için, ve farklı boyutları üzerinde çalışılarak zaman içinde geliştirilebilir ve hatta körelebilir olduğu için, neden çocuk IQsunu yetişkin IQsuna çevirme ihtiyacı duyalım ki? Zaten yazarın sonda vardığı sonuç da oldukça yanılsamalı, sanki IQ’yu kişi için gitgide yükselen, 16 yaşında da doruğuna ulaşan bir fenomen gibi anlatmış. Bu varsayım oldukça hatalı. Özellikle de şu anki okul sisteminde eğitim Sözel Zeka’ya dayalı olduğu için, çocuk büyüdükçe bu alanda kendini geliştirme imkanı bulurken, performans bölümünün ölçtüğü, görsel mekansal manipulasyon gibi becerilerini, ailesi teşvik etmediği sürece geliştirme imkanı bulamaz. Dolayısıyla, yazara katılamıyorum. Ayrıca çocuğun hayatına “yetişkinci” bir bakış açısıyla bakmaya da genel olarak karşıyım. Her çocuk kendi akran ve sosyo-kültürel çevresi ve kişisel öznelliği bağlamında değerlendirilmeli bence.

      Sevgiler,

      Canan Altındaş

Yorum Yazın:

E-posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

Mobile Sliding Menu

Wordpress Social Share Plugin powered by Ultimatelysocial