6-8 Yaş Arasındaki Çocukların Gelişimsel Özellikleri
Birçok anne-baba, artık okula başlayan çocuğunun büyüdüğünü kabul etmekte zorlanabilir. Hatta, 6-8 yaş arasındaki çocuklar gelişimsel basamakta öyle bir sıçrama yaparlar ki, anne-babalar çocuklarına hala daha küçük bir çocukmuş gibi davranabilirler. Oysaki okula başlama çağına gelmiş bu çocuklar, kendilerinden beklenmedik fiziksel, zihinsel ve duygusal değişimler gösterirler. Eğer 6-8 yaş arasındaki çocuğunuzun gelişimini doğru takip edebilmek istiyorsanız, bu yazıya bir göz atmanızı öneririz.
6-8 Yaş Arasındaki Çocukların Fiziksel Gelişimi
- Bedenlerini nasıl kullanabileceklerini öğrenmekle meşguldürler. Bu yüzden sık sık düşmeler ve kazalar yaşayabilirler.
- Kendi özbakım işlerini halledebilirler. Tuvalet sonrası poposunu silme, kıyafetlerini giyme gibi.
- Kendileri için ufak tefek atıştırmalıklar (kahvaltı gevreği & süt gibi) hazırlayabilirler. Kendi oyuncaklarını ve yataklarını toplayabilirler.
- Kalem hakimiyetleri önceki dönemlere gelişmiştir.
- Dış görünüşleri ve nasıl gözüktükleri onlar için önemlidir. Örnek: “Bakalım kim daha uzun?”“Haha ben senden birazcık daha uzunum.”
6-8 Yaş Arasındaki Çocukların Zihinsel Gelişimi
- Dil konusunda yetkindirler, yetişkin konuşmasına yakın, zengin cümleler kurabilirler. Kendilerini ifade edebilirler, söylenileni anlayabilirler.
- Monologtan diyaloğa geçmeye başlarlar. Artık kendilerini ifade edebilirler, bir başkasıyla karşılıklı sözel etkileşime geçebilirler. Kişilerin başından geçen bir olayı anlatması ve çocuğun yorum yapması şekline evrilir.
- Dikkat süreleri 15-25 dakika arasındadır.
- Karışık talimatları alabilirler. Örnek: “kağıdı kestikten sonra dairenin içine 2 yuvarlak bir kare çiz”
- Bir yetişkin kadar olmasa da problem çözme becerileri artmıştır. Aynı anda bir problemin farklı yönleri üzerine odaklanabilirler. Örnek: “eksik olan x materyali yerine y yi koyarsam şöyle bir şey olur, ama şurada sorun olur onun için de şunu çıkartmama gerekir”
- Başkalarının bakış açılarını (somut ve zihinsel anlamda) farklı olabileceğini anlamaya başlarlar.
- Madde korunumu oturmuştur. Örnek: Elmanın renginin kırmızı olduğunu, oval bir bardaktaki suyun bir kaseye döküldüğünde miktarının aynı kaldığını bilmesi.
- Harekete geçmeden önce basit planlar yaparlar. Örnek: Sevdiği çizgi filmin saatini kaçırmamak için yemeğini hızlı yemek gibi.
- Kısa ve uzun süreli bellek gelişmiştir. Örneğin “haftaya şöyle bir şey yapacağız” denildiğinde bunu hatırlarlar veya geçmiş derste öğrendikleri bir bilmeceyi akıllarında tutabilirler.
- Hak, adalet, ahlak, merhamet gibi soyut kavramları somut örnekler üzerinden anlamaya başlarlar.
6-8 Yaş Arasındaki Çocukların Sosyal Gelişimi
- Okula başlar, dış dünyaya açılır. Günlük hayat rutini değişir: Ebeveynlerden, bakımverenlerden, evden uzun süre uzak kalmaya başlar.
- Farklı ilişkilenme şekillerini deneyimlemeye başlar: arkadaşlık ilişkileri, öğretmenle ilişki.
- Yaşıtlarıyla grup oyunları oynarlar. Hemcinsleriyle oynama eğilimi gösterirler.
- Arkadaşlarının onayını almak ve beğenisini kazanmak önemlidir.
- Tartışırlar, üstünlük tasladıkları durumlar olabilir. Örnek: “Hiç de öyle değil. En iyisini ben biliyorum”
- Başkalarının fikirlerine yorumlar getirirler. Örnek: “Ben olsaydım onun yerine maviyi kullanırdım”
- Kurallı oyun oynayabilirler. Oyunlar eğlenmekten çok kazanmak için oynanır.
- Hayal gücünün ortaya çıktığı serbest oyunlar azalsa da devam eder.
6-8 Yaş Arasındaki Çocukların Duygusal Gelişimi
- Temel duyguların isimlerini bilirler. Bunları ifade edebilirler.
- Eleştirilmekten hoşlanmazlar.
- Hata yapmaktan çekinebilirler.
- Aynı anda farklı iki duyguyu yaşayabilirler. Örnek: “of keşke bugün saksı yerine araba yapsaydık. Arabaları daha çok seviyorum. Ama yine de nasıl saksı yapacak merak ediyorum”
6-8 Yaş Arasındaki Çocukların Ruhsal Gelişimi
- Önceki dönemde bedenine yoğun ilgi duyan çocuk, şimdi ilgisini sosyal ve entelektüel konulara çevirir. Örneğin bu dönemde uzayla ilgili kitaplar okumaya, belgeseller izlemeye başlarlar.
- “Anne/baba bak ne yaptım?” diyen çocuklardır. Bir işi planlama, üretme, öğrenme ve başarma önemlidir. Kimlik duyguları “Ne öğrenirsem oyum.” dur.
- Başarılı ve yeterli olmaya isteklidirler. Bir işi bitirmekten gurur duyarlar. İşe yaradığını ve üretken olduğunu gören çocukta “çalışkanlık duygusu” gelişir.
- Başarılarının görülmesine ve takdir edilmeye ihtiyaç duyarlar. Bir şey başardığını ve takdir edildiğini görmek özgüvenini besler, girişimciliğini ve yaratıcılığını serbest bırakmasına yardım eder.
- Yaşına ve genel yeteneklerine uygun işler verilmeyen çocuk, kendini yetersiz ve aşağılık hissetmeye başlar.
- Artık anne-babaya yapışık değildirler, özgürlüğünün ve bireyselliğinin peşinden gitmek isterler.
- Anne-babası, öğretmeni ve diğer önem verdiği büyüklerle özdeşim kurmaya başlarlar, onlar gibi davranmaya çalışabilirler.
Dikkat edilebilecekler: Çocuğun yaşına uygun iş/görev vermek, uygun üretim alanını sağlamak, yaratıcılığı ve çabayı takdir etmek, ürettiklerini sergilemesine izin vermek, küçük hataları görmezden gelmek, ortaya çıkan sonucu küçümsememek, gerçekçi bir şey ortaya çıksa da çıkmasa da eser sahibinin tanıtıcı konuşmasını ve açıklamalarını dinlemek.
Uzm. Klinik Psikolog Cansu Torun
Çocuk gelişimiyle ilgili diğer yazılarımıza linklerden ulaşabilirsiniz.
0-12 Yaş Arasındaki Çocukların Bilişsel Gelişimi
0-12 Yaş Arasındaki Çocukların Dil Gelişimi
0-12 Yaş Arasındaki Çocukların Fiziksel Gelişimi
