“Çocuğum okula gitmek istemiyor!” İlkokula Yeni Başlayan Çocuklarda Okul Kaygısı

9 sene önce
• Categories: Çocuk ve Ergen Psikolojisi
• Tags: çocuğum hiç uyum sağlamıyor, çocuğum neden okula gitmek istemiyor?, çocuğum okula alışamadı, çocuğum okula gitmek istemiyor, çocuğum okula uyum sağlayamıyor, çocuğum okulda mutsuz, çocuğum okulu asıyor, çocukta okul kaygısı neden olur, ilkokula başlamak, okul kaygısı ne demek, okul kaygısının belirtileri nelerdir, okula uyum sorunları, tatil sonrası okul sendromu, tatil sonrası okula adaptasyon, tatil sonrası okula uyum

 

Birçok anne-baba çocukları okula gitmek istemediğini belirttiğinde, okulda ağladığında, okula uyum sağlamakta zorlandığında “Çocuğum okula gitmek istemiyor!” diye hayıflanırlar. Hatta, okula uyum sorunları birçok anne-babanın eğitim ve psikolojik danışmanlara başvuru sebebidir. Anaokuluna veya ilkokula başlamak, çocuk için ilk defa evin koruyucu ve güvenli ortamından çıkıp, daha bilinmez olan toplumun ve kalabalığın içine girmek demektir. Anne ve baba için ise, çocuklarının toplumsal düzene uyum sağlamalarının ilk adımıdır. Ancak bazı çocuklar (ve bazı anne-babalar) için bu geçiş zordur. Bu yazıda, okul kaygısının ve çocukların okula gitmeyi istememelerinin sebeplerini irdeleyeceğiz.

Çocuğun Okul Kaygısının Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda okul kaygısının belirtilerini şu şekilde gözlemleyebilirsiniz:

• Çocuk okula gitmek istemez, evden çıkmamak için ebeveynleriyle inatlaşır.
• Çocuk hastalandığını ve okula gidemeyeceğini söyler. Ebeveyni evde kalmasına izin verince, hastalık semptomları geçer. Günlük temposunda davranış sergiler. Ertesi sabah tekrar hastalandığını söyler.
• Çocuk okulu sevmediğini, uyum sağlayamadığını söyler. Okuldayken fiziksel semptomlar gösterir: bulantı, kusma, baş ağrısı, karın ağrısı, vb.
• Okuldayken anne-babasına bir şey olacağını düşünür ve bu kaygısını anneye,babaya veya öğretmene dillendirir.

Çocuğun Okul Kaygısının Sebepleri Nelerdir?

Okul kaygısı, okulun ilk başladığı dönemde baş gösteriyorsa, bu, çocukta evden ve anne-babadan ayrılmanın kaygısının bir parçası olabilir. Ayrılma kaygısı, küçük çocuklarda sıklıkla gözlemlenen bir durumdur ve anne-babadan ayrışamamaktan kaynaklanr.

Okula başlangıç gibi bir geçiş döneminde tüm çocuklar bir nebze kaygı yaşayabilirler. Ancak, çocuğunuz her şeye rağmen okula uyum sağlamakta zorluk çekiyorsa, bunun sebebi daha derinlikli olabilir. Çocuklarda okul kaygısı %2-%5 arası bir oranda gözlemlenmektedir. Okulun ilk döneminin ortasına gelindiği halde çocuğunuz evden ayrılmak konusunda sıkıntı yaşıyorsa, ve yukarıdaki semptomları gösteriyorsa, bir uzmanla görüşmek yararlı olacaktır.

Çocuğun Okul Kaygısında Anne ve Babanın Rolü

Okula başlama durumunda bazen anne ve babalar da, çocuklarında kaygıyı pekiştirecek davranışlarda ve söylemlerde bulunabilirler. Bu davranış ve söylemlerin ardında anne ve babanın kendi okul geçmişinin ve çocuklarının evden kopup dış dünyaya açılmalarının büyük payı olabilir. Bu etkenleri madde madde inceleyelim:

• Ebeveyn okulu çocuğuna çok korkunç bir yer olarak tanıtır. Öğretmenini öyle olmadığı halde, cezalandırıcı biri olarak niteler. Okulun ilk günlerinde sıkça duyulabilen “Eti senin, kemiği benim.” gibi sözler, çocukların gözünde okulu azap çekmeleri gereken bir yer, öğretmeni de onlara zarar verecek bir kişi yapar.
• Anne ve baba evden ayrılan çocuktan ayrışmakta güçlük çeker, ve çocuğu okula gitsin ve uyum sağlasın gibi gözükse de, davranışları bunun tam tersi yönünde çocuğa sinyal verir. Örneğin, sorunsuz bir şekilde okula giden çocuğunu okulda yalnız bırakmaz, tüm hafta (genelde de “Çocuğum okula alışamayacak.” kaygısıyla) okula giderek takip eder. Okulların birinci haftasından sonra anne-babaların okula gelmesine izin verilmediği süreçte de sorun çıkarır, çocuğuna okulda bir şeylerin iyi gelmeyeceğini bahane ederek, çocuğunun okul ortamına müdahale etmeye çalışır.
• Bazı anne-babalar ise çocuğunu okul sürecine hiç hazırlamaz. Örneğin, çocuklarının okul alışverişini hep ertelerler veya son dakikaya bırakırlar. Ya da okula hazırlığın son dakika telaşını şikayet ve kaygıyla karşılarlar. Okula tam bir hazırlığı olmayan çocuğun gözünde okula gitmek üstesinden gelinemeyecek bir hal alır. Sanki okula gitmek, kendisi ile ebeveyninin arasını bozmaktadır.

Okulların ilk haftası sonlanırken, birçok anne-baba çocuklarının okula sınıf arkadaşları kadar uyum sağlayamadığını gözlemleyebilir. “Çocuğum okula gitmek istemiyor!” diye korkuya da kapılabilirler. Ancak böyle bir durumda çocuğunu suçlamak yerine, onu anlamaya çalışan ve çocuk için zorlu bu geçiş sürecinde çocuğunu yargılamaksızın onun yanında olan anne-babalar görecekler ki, çocuklarının okul kaygısı yavaş yavaş azalacak, ve okul onlar için de hem öğrendikleri hem de bulunmaktan zevk aldıkları bir yer olacak.

Psk. Ayşe Canan Altındaş

Kaynak: Adaa.org
İllüstrasyonlar: Anadolu Jet için Necip Şahin ve TeachHertoFly