Depresyon genellikle kontrolümüzün ötesinde olan ve başa çıkamadığımız durumların bir sonucu olarak meydana gelir. Örneğin, sevgilinizden ayrılmak, finansal problemler veya iş kaybı yaşamak gibi. Fakat gün içinde yapacağınız ufak değişikliklerle modunuzun gittikçe yükseldiğini gözlemleyeceksiniz. Bu yazıda sosyal medya alışkanlıklarınızın, egzersiz programınızın ve hatta yürüyüş tarzınızın bile gün içindeki mutluluk durumunuza etki ettiğini göreceksiniz. Bu ufak gibi görünen alışkanlıklar aslında sizden oldukça büyük şeyler götürüyor. İşin kötü tarafı ise bu alışkanlıkların ufak olarak görülüp farkına varılmaması. Şanslısınız ki alışkanlıklar değişebilir. 12 maddede kendi kendinizi nasıl sabote ettiğinizin farkına varın ve bunu değiştirmek için harekete geçin. İyi okumalar dileriz.
Zihinsel Sağlığınızı Tehdit Eden 12 Kötü Alışkanlık
Kötü Alışkanlık 1: Kambur yürüyorsunuz.
Daha iyi hissetmenin yürüyüş tarzımızla nasıl bir ilgisi olabilir dediğinizi duyar gibiyim. Ancak oldukça ilgili. Journal of Behavior and Experimental Psychiatry dergisinde yayınlanan çalışmada araştırmacılar yürüyüş tarzımızla nasıl hissettiğimizin ilişkili olduğunu gösterdiler. Araştırmacılara göre omuzlarımız düşük, sırtımız kambur ve kollarımızın en az düzeyde hareket ettiği yürüyüşlerde kendimizi normal dik duruşlu bir yürüyüş pozisyonuna göre çok daha kötü hissediyoruz. Dahası kambur şekilde yürüyenler daha az olumlu ve çok daha fazla olumsuz olayı hatırlamışlardır. Ayrıca bu kişiler sıklıkla da depresyonla ilişkili konulardan konuşmuşlardır.
Zihinsel sağlınızı şöyle koruyun:
Çenenizi yukarı kaldırın ve omuzlarınızı geriye atın. Bu dik duruş sayesinde olumlu bakış açısının gücünü keşfedin.
Kötü Alışkanlık 2: Her şeyin resmini çekiyorsunuz.
Instagram kral ve kraliçeleri dikkatler buraya! Psychological Science’ın yayınladığı bir çalışmaya göre durmadan rastgele fotoğraf çekmek o anda olan anıların hatırlanmasını oldukça güçleştirebilir. Bu çalışmada kişiler iki gruba ayrılmış ve her iki gruba da müze turu yaptırılmış. Gruplardan biri müzedeki objeleri yalnızca gözlemlemekle yetinmiş, diğer gruptakiler ise bu objelerin resmini çekmişler. Daha sonra gözlemleyenler ve fotoğraf çekenler arasındaki hatırlama oranları karşılaştırılmış ve fotoğraf çekenlerin objeleri çok daha az hatırladıkları görülmüş. Bu duruma Bastyr Üniversitesi Öğretim Üyesi Psikolog Diedra L. Clay şöyle açıklık getiriyor: “Lensler gözlerimizi örtüyor ve böylece gerçekte olanların yeterince farkına varamıyoruz.”
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Resim çekeceksiniz çekeceğiniz nesneye iyice odaklanın veya daha güzeli resmi boşverin arkanıza yaslanın ve nesneyi kendi gözlerinizle derinlemesine inceleyin. Bir makine hafızasında kalacağına sizin kişisel belleğinizde kalsın.
Kötü Alışkanlık 3: Zorbalıkla işlerin çözüleceğini düşünüyorsunuz.
Zorbalık ne yazık ki okuldan ayrıldığınızda biten bir durum değildir. Workplace Bullying Institute’a göre ABD’de yaklaşık olarak 54 milyon işçi yani çalışan nüfusun %35’i kariyerleri boyunca bazı durumlarda zorbalık yaptıklarını ve %70’ten daha fazla kişi de bu zorbalıklara maruz kaldıklarını ifade etmiştir. Bu şekilde devamlı ve kasten yapılan zorbalıklar buna maruz kalan kişilerin özsaygılarını zedelemekte, bu da kişilerde oldukça yıkıcı bir etki yaratmaktadır. Kişiler duygusal dengesizlik yaşamakta, işe gelmeleri de zorlaşmaktadır.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Öncelikle zorbalığa maruz kaldığınızı düşünüyorsanız doktorunuzla fiziksel ve zihinsel sağlığınız hakkında konuşun. Bununla ilgili bir sağlık sorunu geliştirmişseniz belgenizle birlikte iş yerinize gidin ve bu durumu giderecek önerileri birlikte değerlendirin.
Kötü Alışkanlık 4: Egzersiz yapmıyorsunuz.
JAMA Psychiatry’de yayınlanan bir çalışmaya göre haftada 3 kere egzersiz yapmak depresyon geçirme riskini %19 oranında azaltıyor. University College London 1958 yılı ve sonrasında doğan 50’li yaşlardaki 11.000 bireyle bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmada düzenli aralıklarla yapılan egzersiz miktarları ve depresif semptom belirtileri kaydedilmiştir. Sonuç olarak yapılan egzersizler ile depresyon arasında bir korelasyon bulunmuştur. Bu durumda düzenli olarak egzersiz yapan bireylerin depresyon geçirme riskleri çok daha azdır. Gerçekte yaşamları boyunca aktif olan insanların depresyon geçirme riskleri % 6 oranında azalmaktadır.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Yalnızca dışarı çıkın ve harekete geçin. Yürüyüş zihinsel sağlığınıza iyi gelecek en iyi egzersizlerden biridir. Çok uzun mesafeler kat etmeniz gerekmez. Az bir mesafe yürümek bile zihinsel ve bedensel sağlığınız için mükemmel bir katkı sağlayacaktır.
Kötü Alışkanlık 5: İşlerinizi erteliyorsunuz.
İşlerinizi sürekli erteliyorsunuz. Kafanızda işlerin yapılması için bir taslak oluşturuyorsunuz ancak bunu uygulamak için harekete geçmiyorsunuz. Çünkü bu işleri yapmak size sıkıcı geliyor veya başlayacak gücü bir türlü kendinizde bulamıyorsunuz. Bu noktada belki de plan yapmamayı denemelisiniz. Belki işlerinize başlayamamanızın nedeni yaptığınız katı planlardır. Plan yapmayın; çünkü plana uyamama durumu siz de kaygıyı harekete geçiriyor olabilir. Kaygı nedeniyle işlerinize başlayamıyor ve bu nedenle yine kaygılanıyorsunuz. Bu döngüsel durumdan çıkmak için katı planlarınızı bir kenara bırakın.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
İşlerinize başlamadan önce kafanızdaki problemleri çözümleyin. Stresinizi azaltmaya yardım edecek faaliyetler yapın. Örneğin; müzik dinleyin, koşuya çıkın ya da bu durumlarda size iyi gelecek bir meşgale edinin. Böylece zihinsel olarak rahatlama sağlarsınız ve işlerinizi çok daha rahat bir şekilde yürütebilirsiniz.
Kötü Alışkanlık 6: Size mutsuzluk veren bir ilişkiniz var.
Kendilerinde kaygı ve depresyon olduğunu düşünen birçok kişi aslında çevrelerinde olan ve onlara zarar veren toksik ilişkilerinin farkında değil. Bu tarz ilişkiler sizin özgüveninizi zedeler. Sürekli olarak kendinizi yetersiz hissetmenize yola açar. Bazen kişilerin kaygı ve depresyonlarının nedeninin içerisinde oldukları bu toksik ilişkiler yüzünden olduğunu fark etmeleri yıllarca sürebilir. Bu son derece tahrip edici bir durumdur.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Bu süreçte yardım almanız gerekebilir. Öncelikle partnerinizin sizi kötüleyen davranışlarını tam olarak anlamaya çalışın. Sonra bu davranışlar hakkında bir profesyonelden, yakın arkadaşınızdan veya aile üyelerinden yardım alabilirsiniz.
Kötü Alışkanlık 7: Hayatı fazla ciddiye alıyorsunuz.
Hayat inişleri ve çıkışları olan zorlu bir yoldur. Bu yolda kolaylıkları kabullendiğiniz gibi zorlukları da aynı açıklıkla karşılamalısınız. Bunun için de hayatta daha çok gülmenizi sağlayacak şeyler bulmalısınız. Gülümsemenin zihinsel ve bedensel sağlığa olan birçok önemli katkısı vardır. Gülümseyen insanlar kaygı ve depresyonla çok daha etkili bir şekilde mücadele edebilmektedir.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Güne gülümseyerek başlamak gün içindeki ruhsal durumunuz için oldukça güzel bir eylemdir. Bunun dışında gün içinde sizi gülümsetecek şeylerin peşine düşmelisiniz. Komik bir tv programı izlemek, eğlenceli bir radyo programı dinlemek veya arkadaşlarınızla eğlenceli bir sohbete dalmak bu eylemlerden olabilir. Ayrıca çocuklarla vakit geçirmek de sizi gülümsetmesi garanti olan eylemdir. Bu konuda gönüllü olabileceğiniz birçok dernek var. Denemeye ne dersiniz?
Kötü Alışkanlık 8: Yeterince uyumuyorsunuz.
Psikolog Diedra L. Clay “Uyumak en etkili eylemdir.” diyor. Uyku sayesinde bedensel ve zihinsel sağlığımız dengede olur. Ayrıca zihnimizin kendini şarj edip yenileyebilmesi için uyku elzemdir.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Öncelikle neden uyuyamadığınızı bulun. Daha sonra da yatak odanızı uyumanız için elverişli hale getirin.
Kötü Alışkanlık 9: Asla yalnız kalmıyorsunuz.
Gün içinde sürekli olarak eşinizle, çocuklarınızla, işte iş arkadaşlarınızla ve katıldığınız aktivitelerde başka kişilerle etkileşim halinde oluyorsunuz. Ama asla kendinizle baş başa kalmıyorsunuz. Stresli bir durumda olduğunuzda mutlaka kendi kendinize kalmanın yollarını bulmalısınız. Bu çok uzun bir zaman olmayabilir. On dakika, yarım saat veya bir saat. Süre uzunluğu tamamen size ve ihtiyaçlarınıza bağlıdır.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Kendinizle baş başa kalabileceğiniz bir zaman dilimi yaratmaya çalışmalısınız. Bunun için gün içinde belki de daha programlı hareket etmeniz gerekir. Ancak ne olursa olsun kendinize zaman ayırmaya devam edin.
Kötü Alışkanlık 10: Kimseyle gerçek anlamda konuşmuyorsunuz.
Facebook’ta, mesajla veya diğer sosyal medya hesaplarında arkadaşlarınızla iletişim halinde olmak sizin gerçek anlamda bir iletişim halinde olduğunuz anlamına gelmiyor. Facebook artık kişilerin sosyal çevresi oldu ve sosyal medyanın bu derece hayatımıza girmesi ilişkileri büyük oranda sanallaştırdı. İnsanlar bir ortamda kalarak arkadaşlarıyla yüz yüze iletişim kurma kapasitelerini kaybetmeye başladılar. Ayrıca sanal ortamda yürütülen arkadaşlıklar kişilerdeki hisleri de köreltmeye başladı.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Eninde sonunda hayatınızda takipçilerinizin sayısı önemli olmayacak ama arkadaşlarınız hayatınız boyunca sizin için önemli olacak. Bu nedenle arkadaşlarınızla, ailenizle ve partnerinizle vakit geçirmeyin onlara gerçek anlamda zaman ayırın.
Kötü Alışkanlık 11: Cep telefonunuz olmadan yapamıyorsunuz.
En son ne zaman bütün elektronik eşyalarınızdan uzakta bir gün geçirdiniz? Hatırlamıyor musunuz? İşte bu kötü bir durum. Bu devamlı haddinden fazla uyarıcıya maruz kalmak demek. Bu şekilde sürekli uyarıcılara maruz kalmak zihnin ve bedenin kendini yenileyebilmesini engeller. Bu da kaygı ve depresyona yol açar.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Kendinize elektronik cihazlardan tümüyle uzakta bir tatil verin. Bir hafta süreyle elektronik her şeyden uzak kalmak zihniniz ve bedeninize çok iyi gelecektir.
Kötü Alışkanlık 12: Birçok işi aynı anda yapıyorsunuz.
Bir elimizde öğle yemeğimiz olan sandviçimizi yerken, diğer taraftan maillerimize bakıyor ve aynı anda daha birçok şeyi yapmaya çalışıyoruz. Birçok insan aynı anda birden fazla işi yaptığında daha üretken olduğuna inanıyor. Ama araştırmalar bunun tam tersini gösteriyor. Bu şekilde fazlaca görev yükü kişilerde strese yol açıyor. Bu da işlerin tam anlamıyla yapılamamasına sebebiyet veriyor.
Zihinsel sağlığınızı şöyle koruyun:
Yapacağınız şey son derece basit. Televizyonu kapatın, telefonunuzu sessize alın ve yalnızca elinizdeki işe odaklanın. Beyniniz birden fazla işle meşgul olma kapasitesine sahiptir; ancak tek bir işe odaklanmanız zihinsel sağlığınız açısından çok daha iyidir.
Listede sizce sizin zihinsel sağlığınızı en çok bozan davranış hangisi? Veya listede belirtilmemiş davranışlardan hangisi sizin zihinsel sağlığınızı bozuyor? Yorumlarda belirtin!
Psk. Eda Erdivanlı
Kaynak: Time Magazine
Resimler: Flickr